خروشان‌ترین‌ها خشکیدند/ هشداری برای مدیران؛ رود‌های بزرگ به زجر کم‌آبی رسیده‌اند

آفتاب‌‌نیوز :

این روز‌ها تصویر ماهی‌های خشکیده بر بستر تفتیده و ترک‌خورده سومین رودخانه خروشان ایران یعنی کرخه منتشر می‌شود و رود پرآب دز که از کوه‌های زاگرس سرازیر می‌شد، نفس‌های آخر را می‌کشد و برای اولین بار در تاریخ به‌طور کامل خشکیده است. رودخانه کشکان لرستان، رودخانه پرآب چالوس که از رشته‌کوه‌های البرز جاری می‌شد، رود ارس و هیرمند که به رود وحشی معروف بود، همه و همه خشکیده‌اند و حالا تعداد استان‌های بیابانی ایران بنا به اعلام سازمان منابع طبیعی از ۱۴ استان به ۲۱ استان رسیده و حالا بسیاری از مردمان روستا‌های غرب ایران بر اثر کمبود ذخایر آب پشت سدها، آب لوله‌کشی‌شان هم قطع شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هدایت فهمی، مدیرکل سابق منابع آب وزارت نیرو به «شرق» می‌گوید که در ایران مدیریت فاجعه‌بار منابع آب را به تغییرات اقلیمی تقلیل می‌دهند تا از قصور خود برای رخ‌دادن فاجعه ملی بحران آب فرار کنند. او وضعیت منابع آب غرب ایران را بحرانی توصیف می‌کند.

خروشان‌ترین‌ها خشکیدند

بعد از کارون و کرخه که خشکیدند، حالا نوبت خروشان‌ترین رود کشور رسیده. به‌تازگی تصاویر و گزارش‌هایی از پایین‌دست رودخانه دز منتشر شده که نشان می‌دهد این رود برای نخستین بار در تاریخ به طور کامل خشکیده است! البته دز در سال‌های گذشته هم وضعیت خوبی نداشت و کم‌آب شده بود، ولی این اولین باری است که به طور کامل خشک شده است. کارشناسان علت این خشکی را کاهش آب پشت سد دز و جلوگیری از ورود حقابه به این رودخانه عنوان می‌کنند. اهالی بخش شعیبیه در شهرستان شوشتر و از مناطق پایین‌دست رودخانه دز با انتشار ویدئو‌هایی فاجعه خشکیدگی رودخانه دز را به تصویر کشیدند. آن‌ها حتی با انتقاد از کاهش خروجی سد دز در بالادست این رودخانه، هشتگ «حقابه دز را آزاد کنید» را راه‌اندازی و جاری‌شدن آب در رود دز را مطالبه کردند. هرچند با وجود انتشار این فیلم‌ها و اعتراض‌ها سازمان آب و برق خوزستان همچنان اعلام می‌کند خروجی سد دز، با وجود کاهش ۴۹درصدی آورد رودخانه در سال آبی جاری، در روز‌های اخیر هیچ کاهش یا تغییری نداشته و عامل چالش در پایین‌دست، برداشت‌های غیرمجاز در طول مسیر بوده است. مدیر انجمن محیط‌زیستی «رمانه» در گفتگو با ایرنا شرایط رودخانه دز را یک فاجعه محیط‌زیستی توصیف کرد که به گفته او ناشی از سوءمدیریت در بخش آب است. او همچنین خبر داده که در روز‌های اخیر آب لوله‌کشی روستا‌های این بخش نیز قطع شده و افزوده: با خشک‌شدن رودخانه، پمپ‌های آب روستایی امکان برداشت آب ندارند و در این روز‌ها مردم مجبور شده‌اند برای شست‌وشو و بهداشت از اندک آبی که در کف رودخانه مانده است، استفاده کنند.

مرگ رودها؛ از کشکان و چالوس تا ارس و هیرمند

هم‌زمان تصاویر منتشرشده در ماه‌های اخیر از رودخانه کشکان، یکی از دو سر‌چشمه اصلی رود کرخه، نیز نشان می‌دهد که کشکان هم دیگر کاملا خشک شده است. این رودخانه در سال‌های گذشته یکی از پرآب‌ترین و خروشان‌ترین رودخانه‌های کشور بود، اما اکنون به باور کارشناسان به خاطر خشک‌سالی، کشت بی‌رویه محصولات آب‌بر، اجرانشدن الگوی صحیح کشت و سوء مدیریت خشک شده است. حالا علاوه بر وقوع یک فاجعه زیست‌محیطی و نابودی تمام آبزیان، اقتصاد و معیشت جمعیت زیادی از مردم مناطق خرم‌آباد، بیرانشهر، چگنی، سلسله و دلفان، معمولان و پل‌دختر که وابسته به رودخانه کشکان است، به خطر افتاده است. تمام این اخبار در‌حالی دهان‌به‌دهان می‌شود که هنوز یک سال از جاری‌شدن آب در بستر خشک زاینده‌رود نمی‌گذرد و حتی خبر خشک‌شدن کامل رودخانه پرآب چالوس در استان مازندران هم هنوز یک‌ساله نشده است. رودی که قدمتش به اندازه قدمت جنگل‌های شمال بوده و به باور متخصصان سد‌های انحرافی انتقال آب برای کشاورزی باعث مرگش شدند. این رودخانه همچنین محل تخم‌ریزی ماهیان ارزشمندی بوده که با خشک‌شدن آن، حالا نسلشان از بین رفته است. در کنار تمام اینها، رود‌های مرزی هم یکی یکی از دست می‌روند. ارس یکی از مهم‌ترین این رودهاست که این روز‌ها به خروجی رسانه‌ها رسیده است و به دنبال ابرپروژه‌های آبی ترکیه و سدسازی روی رود‌های بین‌المللی، به‌زودی سرنوشتی مانند هیرمند، هریرود، دجله و فرات پیدا می‌کند.

گوهررود و زرجوب کانال انتقال فاضلاب شده‌اند

تورج فتحی، کارشناس منابع آب، معتقد است مشکل فقط ازدست‌دادن منابع آبی سطحی به لحاظ کمی نیست بلکه این منابع از نظر کیفی هم در معرض آسیب شدید قرار دارند. او به «شرق» توضیح می‌دهد: ورود فاضلاب‌های تصفیه‌نشده به رودخانه‌ها به‌ویژه در مناطق شمالی تأثیر اکوسیستمی بسیار هولناکی خواهند داشت؛ آن‌قدر‌که حتی رود‌هایی مثل گوهررود و زرجوب رشت هم که به زلالی و شفافیت آب شهره بودند حالا به کانال انتقال فاضلاب تبدیل شده‌اند که از این فاضلاب خالص در کشاورزی استفاده می‌شود و اکنون دیگر گیلان از استان‌های پرخطر در آلودگی آب است. به عقیده فتحی تغییر قوانین مربوط به منابع آبی و به‌ویژه آب‌های سطحی و تطبیق آن با وضعیت اخیر می‌تواند اولین و مهم‌ترین قدم در راستای بهبود وضعیت کنونی باشد. اقدامی که سه نهاد وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.

وضعیت منابع آب غرب کشور خطرناک شده است

هدایت فهمی، معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی منابع آب وزارت نیرو هم به «شرق» می‌گوید: قابل پیش‌بینی بود که با توجه به کاهش ۳۰ درصدی بارش‌ها، خشکی آب‌های سطحی گسترش پیدا کند. او تأکید می‌کند: کشور در آستانه یک فاجعه ملی است و این سیاه‌نمایی نیست و واقعیت محض است. اتفاقا باید این واقعیت هولناک را مطرح کرد تا مردم بدانند چه می‌گذرد و برایش آمادگی داشته باشند. در پی خشکی رود‌های غرب کشور معیشت و کشاورزی افراد در مناطقی که رودخانه‌شان خشک می‌شود به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد و پایانه‌هایی که تالاب دارند، به‌زودی با گردوغبار و ریزگرد مواجه خواهند شد. فهمی معتقد است که مسئله وابستگی منطقه غرب به آب‌های سطحی بسیار مهم است و در صورت ادامه وضعیت، نه تنها قطعا معیشت مردم منطقه که حتی تأمین آب شرب بهداشتی هم برایشان با مشکل مواجه می‌شود و بالطبع تعداد روستا‌هایی که نیاز به آبرسانی با تانکر دارند، افزایش پیدا می‌کند. طبق آماری که او ارائه می‌دهد در‌حال‌حاضر حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ شهر درگیر تنش آبی داریم که تعدادشان با خشک‌شدن روخانه‌ها در‌حال افزایش است. او می‌گوید: همین الان هشت‌میلیون نفر از جمعیت روستایی کشور درگیر تنش آبی هستند؛ ۱۳ هزار روستای بالای ۲۰ خانوار و ۱۶ هزار روستای زیر ۲۰ خانوار دچار مشکل آب هستند که این تنش با خشکی رود‌ها برایشان تشدید خواهد شد. بدتر اینکه تنش‌ها به‌ویژه در غرب کشور قطعا تبعات معیشتی و سپس اجتماعی خواهد داشت و فقط در حد آسیب به طبیعت باقی نمی‌ماند.

قصور در مدیریت منابع آب را به گردن طبیعت می‌اندازند

از نظر فهمی در شرایط فعلی، تنها کاری که در کوتاه‌مدت قابل‌انجام به نظر می‌رسد، آبرسانی بهداشتی با تانکر است تا حداقل دسترسی مردم به آب سالم در مناطقی مثل خوزستان و سایر استان‌های غربی قطع نشود. او ادامه می‌دهد: باید بسیار پیش از این‌ها به این فکر می‌شد که بهره‌برداری از منابع آب به‌صورت تلفیقی از منابع سطحی و زیرزمین باشد، اما چون خیال همه راحت بوده که در مناطق غربی آب سطحی فراوانی وجود دارد و نیازی به استفاده تلفیقی نیست، این اتفاق نیفتاده است. البته در مناطقی هم که آب سطحی کمتری داشته‌ایم، مسائل رعایت نشده و از آب زیرزمینی هم اضافه‌برداشت داشته‌ایم، تا جایی که حالا با کسری سالانه بیش از شش میلیارد مترمکعب در هر‌سال مواجه هستیم که موجب فرونشست شده، ریزگرد‌ها را تشدید کرده، موجب فرسایش خاک و... شده است. فهمی تأکید دارد که کشور در مرحله خطرناکی است و درگیر تشدید بیابان‌زایی شده، در نتیجه تمام مؤلفه‌های طبیعی اکنون در خطر است. این کارشناس می‌افزاید: خشک‌سالی به‌طور طبیعی جریان‌های رود و ورودی سد‌ها را کاهش می‌دهد، ولی این مسئله موجب نمی‌شود سوءمدیریت و حکمرانی درست در بخش آب و مدیریت سرزمینی را نادیده بگیریم. به باور او اگر مدیریت درست و حکمرانی پایداری داشتیم، قطعا می‌توانستیم به‌راحتی تبعات خشک‌سالی را کنترل کنیم، ولی این اتفاق نیفتاده و مدیریت سرزمینی در ایران بر مبنای فکرکردن تنها برای همان لحظه بوده، آن هم پس از اتفاق‌افتادن بحران نه پیش از آن. فهمی خاطرنشان می‌کند: برای مثال تا سیل می‌آید همه به تکاپو می‌افتند و تا کمر داخل سیل می‌روند تا مشکل را بررسی و حل کنند، ولی به محض اینکه تمام شود فراموشش می‌کنند، مواجه‌شان با خشک‌سالی هم همین‌گونه بوده است. همه‌چیز را به گردن طبیعت می‌اندازند، درحالی که بخش بزرگی از وضعیت به مدیریت و حکمرانی نادرست باز‌می‌گردد. اگر مدیریت درست داشتیم شدت خشک‌سالی به حدی نمی‌رسید که مردم در فشار و معیشتشان در خطر قرار بگیرد. تا آنجا که ما برای تهیه آب شرب برخی مناطق هم با مشکل مواجه شویم. فهمی در‌نهایت هشدار می‌دهد که باید هر‌چه سریع‌تر وضعیت مدیریت شود؛ چراکه منطقه غرب کشور تا ۲۰ یا ۳۰ سال آینده با خشکی بسیار بیشتری مواجه خواهد شد و کاهش بارش به میزان ۶۰ درصد را در این منطقه شاهد خواهیم بود؛ بنابراین جریان سطحی ما از این هم بیشتر کاهش پیدا خواهد کرد. چندی پیش در پنجم تیر‌ماه امسال عباسعلی نوبخت، سرپرست جدید سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران در مراسم معارفه خود خبر داد که مساحت استان‌های بیابانی ایران ۶۶ درصد بیشتر شده و مناطق بحرانی برای ریزگرد‌ها هم حدود ۴۳ درصد گسترش داشته است. به گفته نوبخت تعداد استان‌های بیابانی ایران از ۱۴ مورد در آغاز برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله، اکنون به حدود ۲۱ استان رسیده است.

منبع: روزنامه شرق

منبع: آفتاب

کلیدواژه: خشکسالی رودخانه های ایران بحران آب خروشان ترین رودخانه دز غرب کشور خشک سالی منابع آب خشک شدن رود ها روز ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۰۲۲۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۱۴ سال از بلاتکلیفی بزرگ ترین پروژه شهرداری می گذرد برج های دو قلو چالش مدیران شهرکرد

اجرای این پروژه از سال ۸۹ کلید خورد و با وجود اینکه قرار بود طی ۳۶ ماه تکمیل و به بهره ‌برداری برسد، اما بعد از یک سال نیمه کاره رها شد  و سال‌ها است که مردم چشم انتظار احداث این پروژه در مرکز استان هستند.

این طرح قرار بود در زمینی به مساحت حدود ۶۰۰۰ مترمربع واقع در میدان بسیج شهرکرد و در ۲۶ طبقه احداث شود که واحدهای تجاری، خدماتی، درمانی، اداری، رفاهی و تفریحی از بخش‌های پیش‌بینی شده در این پروژه بود.

بسیاری از کارشناسان در این رابطه مدعی بودند که احداث پروژه‌ برج‌های دوقلو با جانمایی نامناسب در شهر و صرف هزینه‌های گزاف  ثمره ای ندارد و  باعث بروز ترافیک‌های سنگین در این محل  می شود اما گوش شنوایی برای شنیدن این انتقادات وجود نداشت  که این موضوع انتقادات بسیاری را به دنبال داشت.

درنهایت طبق پیش‌بینی‌های انجام‌شده  این پروژه به دلیل عدم کار کارشناسی به بن‌بست رسید و شهرداری شهرکرد را با بدهی‌های بسیاری مواجهه کرد .

ورود استاندار به ماجرا

بلاتکلیفی برج دوقلوی کوه نور و دریای نور شهرکرد  انقدر برای شهروندان آزار دهنده می شود که این موضوع منجر به اعتراض استاندار چهارمحال و بختیاری شده است تا آن جا که وی در دیدار با مدیران شهری با تاکید بر اینکه باید با تلاش فراوان شهرکرد را به یک شهر آباد و توسعه‌یافته تبدیل کنیم تاکید کرده است: شهرکرد به‌ عنوان مرکز استان باید الگوی سایر شهرها در بحث مدیریت شهری باشد.

غلامعلی حیدری بیان می کند: باید شاهد تحول در حوزه مبلمان شهری، فضای سبز، نماد ورودی و خروجی شهر، اجرای پروژه‌های عمرانی و احداث بوستان باشیم.

 وی در این دیدار به مدیران شهری تاکید می کند که برج‌های دوقلوی شهرکرد هر چه سریعتر توسط مجموعه مدیریت شهری و شورای شهر تعیین تکلیف شود تا از حالت بلاتکلیفی فعلی خارج شود.

اشتباه غیر قابل تکرار

فرماندار شهرکرد نیز در جمع فعالان اقتصادی به ماجرای برج های دوقلو ورود کرده و می افزاید: در تصویب هر طرح نباید عجولانه رفتار کرد و بررسی‌های زیادی پیرامون جوانب آن  صورت پذیرد.

بهادر عبدالغنی تاکید می کند: در طرح های شهری باید به گونه ای عمل شود که  موارد مشابه برج‌های دوقلو را دیگر شاهد نباشیم که سرمایه زیادی را سال ها رسوب کند و برای زندگی مردم نیز تاثیری نداشته باشد.

فرماندار شهرکرد ادامه می دهد: متاسفانه سازه برج در قسمت ضلع جنوب شرق با دیوار حائل گره نخورده است و این مشکل باید قبل از هر اقدامی برطرف شود، همچنین آهن‌آلات بکار گرفته شده در سازه این برج در معرض زنگ‌زدگی و خوردگی است و باید هر چه سریعتر برای واگذاری این برج به سرمایه‌گذار اقدام لازم صورت بگیرد.

فرماندار شهرکرد ادامه می دهد: باید تلاش کنیم از نخبگان استان استفاده کنیم و اتاق فکر داشته باشیم تا مشکلات در زمینه اقتصادی مرتفع شود و عارضه‌یابی و پتانسیل‌یابی در شهرستان شهرکرد انجام شود.

انتقاد بهارستانی ها

نماینده مردم شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن در مجلس شورای اسلامی نیز  در دیدار نوروزی با شهردار و اعضای شورای اسلامی شهرکرد گریزی به ماجرای برج های دوقلو می زند و  تاکید می کند: تعیین تکلیف فناوران ۲ شهرکرد، کمربندی ۱۵ خرداد، میدان میوه و تره‌بار، پارک ملت شهرکرد و بویژه تسریع در پیگیری تعیین تکلیف برج‌های دوقلو شهرکرد و همچنین حرکت به سمت اصلاح مبلمان شهری و زیباسازی فضای شهری به‌طور خاص باید در دستور کار مدیریت شهری مرکز استان باشد.

احمد راستینه هفشجانی تمرکز بر کاهش مشکلات ترافیک شهری و تسریع در روند پیگیری اجرای تقاطع‌های غیرهمسطح در شهرکرد را ضروری خوانده و می افزاید: با توجه به انجام مطالعات و امضای تفاهم‌نامه‌هایی با قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء، می‌توان نسبت به اجرای این طرح‌ها اقدام کرد.

وی تصریح می کند: مجموعه مدیریت شهری در مرکز چهارمحال و بختیاری باید برای اجرای طرح‌های عمرانی و اقتصادی با هدف تسریع در روند توسعه شهر و دستیابی به درآمدهای پایدار اقدام لازم را در دستور کار قرار دهند.

مزایده راه حل مسئله

بلاتکلیفی در اجرای این پروژه و انتقاد مسئولان استانی و شهری سبب می شود موضوع مزایده آن سال گذشته  مطرح گردد.

شهردار شهرکرد کافی نبودن فضا برای پارک خودروها، تحمیل بار ترافیکی در محل و نبود بودجه را مهمترین علت تکمیل نشدن این طرح عنوان کرده بود.

واحدیان  قیمت پایه این مزایده را  ۹۷۵ میلیارد تومان اعلام کرده بود تا سرمایه حاصل از آن صرف تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام شهر و پروژه‌های شاخص شهری مانند آزادسازی کمربندی یا تقاطع غیر هم‌سطح شود.

وی خاطرنشان می کند: افراد زیادی از داخل و خارج استان آمادگی خود را اعلام و اطلاعات دقیق‌تری را دریافت کردند اما در مرحله اول فروش کسی به طور قطعی برای خرید آن اقدام نکرد؛ البته در مراحل آتی این موضوع به طور کامل مشخص شده و برج‌ها به فروش خواهند رسید.

از این رو  طبق شواهد و قرائن از قضا  در مدت زمان تعیین شده اتفاق خاصی رخ نداده و مجدداً تمدید مزایده صورت گرفته است، تمدیدی که باید دید آیا سودی برای برج‌ها داشته یا تنها وقت تلف کردن بوده است.

اما واحدیان در آخرین اظهار نظر درباره این پروژه می گوید: فرآیند یک ساله‌ای طی شد تا تصمیم قاطع برای برج‌های دو قلو گرفته شود، زیرا پروژه‌ای بود که باید تحلیلی روی آن انجام و از جوانب مختلف مباحث کاربری، اجتماعی، ترافیکی، اقتصادی بررسی می‌شد البته فروش برج با کاربری مسکونی پیشنهاد و بعد از طی کردن فرآیندی در کارگروه‌های مختلف مصوب شد.

وی ادامه می دهد: اواخر سال گذشته برج‌های دو قلوی شهرکرد به مزایده گذاشته شد، اطلاع رسانی عمومی صورت گرفت، در مرحله اول بسیاری از افراد مراجعه و اسناد را دریافت کردند اما در مزایده شرکت نکردند، به همین دلیل مجدداً تمدید مزایده انجام شد و اکنون در دوره تمدید مزایده قرار دارد.

واحدیان تصریح کرد: به احتمال زیاد طی چند روز آینده تمدید آن به اتمام می‌رسد، بسیاری از افراد حقیقی و حقوقی که تمکن مالی داشته اطلاعاتی از ما مبنی بر ورود بر امر سرمایه‌گذاری گرفته‌اند، اما تاکنون در مزایده شرکت نکرده‌اند.

به گفته شهردار شهرکرد البته در قانون ابتدا بحث مزایده مطرح است، یعنی اگر کسی در مزایده شرکت نکرد می‌توان شرایط جدید را مجدداً به شورا ارسال و اگر به تصویب رسید با شرایط جدید به مزایده گذاشته شود، در حقیقت اگر مزایده برنده‌ای نداشته باشد مجدداً دوره بعد باید با شرایط دیگر به مزایده گذاشته شود.

وی ابراز امیدواری کرد: امید است این پروژه هر چه سریع‌تر به سرانجام برسد، زیرا این کار موجب فتح بابی به منظور ورود سرمایه‌گذار برای پروژه‌های دیگر خواهد شد.

احتمال تغییر شرایط مزایده

رئیس شورای شهر شهرکرد نیز در باره آخرین وضعیت این برج ها تصریح می کند: فروش برج های  دوقلو با موافقت اعضای شورای اسلامی شهرکرد مصوب شده و  کارشناسان‌ ارزش این پروژه را نزدیک به یک هزار میلیارد تومان اعلام کرده‌اند.

مصطفی حیدری ادامه می دهد: برج دوقلوی کوه نور و دریای نور شامل عرصه، اعیان، هزینه‌های صدور پروانه، آماده‌سازی زمین و تغییر کاربری برخی طبقات به مزایده گذاشته و به فروش می‌رسد.
وی می افزاید: اکنون این برج‌ها به صورت نقدی به مزایده گذاشته شده اگر برنده نداشته باشد شرایط تغییر خواهد کرد، البته اگر این گونه باشد باید شرایطی گذاشته شود که استقبال بیشتر شود.

حیدری ادامه می دهد: مزایده‌ای که گذاشته شده نشان می‌دهد مشتری وجود دارد، حدودا ۱۲ نفر مراجعه کرده‌اند و خواهان دریافت اسناد و مدارک مزایده بودند که امید است مزایده برگزار و هر چه سریع‌تر تعیین تکلیف برج‌های دو قلو پس از سال‌ها چشم انتظاری، محقق شود.

رضا طلبی